تجربیات تلخ و شیرین در محیط کسب و کار برای واحدهای اقتصادی و ضرورت جلوگیری از عملکردهای غیرقابل قبول، منجر به تقویت و اصلاح ساختار خدمات حسابرسان داخلی در سازمانها گردیده است. سازمان های بین المللی و محوری مانند OECD با تبیین موضوع حاکمیت شرکتی ، کمک شایانی به فعالیت حرفه ای در حیطه حسابرسی داخلی نموده اند.
حسابرسی داخلی با تعریف مأموریتهای کاری بازنگری شده خویش در قالب کمیته حسابرسی داخلی، می تواند نقش بسیار موثری را در کنترل فعالیتهای مختلف سازمان و بررسی نتایج عملیات عهده دار باشد.
آنچه که مسلم است فعالیت در حوزه حسابرسی داخلی با شکل و محتوای جدید خود در کشور ما دوران ابتدایی خود را طی می نماید و تجربیات قابل توجهی در تآمین این دست خدمات در قالب پروژه های برون سپاری شده در دست نمی باشد.معهذا این موسسه با اخذ گواهینامه های حرفه ای از مرکز آموزش حسابداران خبره مدیریت و با رویکرد جدید نسبت به این مقوله تلاش خویش را برای فعالیت هدفمند و مستمر به کار گرفته و آمادگی ارایه این دست خدمات را فراهم نموده است . عضویت مدیران موسسه در انجمن های حرفه ای بین المللی در این حوزه از رویکردهای استراتژیک موسسه بوده که در حال حاضر شماری از ایشان به عضویت IIA-UAE درآمده اند.
نظام کنترل داخلی و سازمان حسابرسی داخلی
پیچیدگی روز افزون سازمانهای بزرگ باعث شده تا این گونه سازمانها برای نظارت وسرپرستی سیستم کنترل داخلی خود، به یک ابزا رمناسب مدیریتی نیاز داشته باشند ،
* مدیریت در پی این است که سیستم های کنترلی، به خوبی طراحی وبه درستی اعمال شود .
*چنانچه سیستم کنترل داخلی ، نارسا باشد ، سازمان از لحاظ دستیابی به هدفها و برنامه های خود با خطر مواجه می شود.
*از آنجایی که مدیریت ، مسئولیت طراحی وراه اندازی سیستم کنترلهای داخلی را در سازمان به عهده دارد درطراحی ارزیابی عملکرد کنترلهای داخلی ، به گونه ای فزاینده از خدمات حسابرسی داخلی برای دستیابی به این مهم بهره گیری مینماید .
*حسابرسان داخلی ،سیستم کنترلهای داخلی را از دو دیدگاه طراحی و اثربخشی مورد ارزیابی قرار می دهند و یک سیستم کنترل داخلی کارآمد این اطمینان را به وجود می آورد که شرکت با صرف هزینه های منطقی به هدفهای خود دست می یابد .
تاریخچه حرفه ای حسابرسی داخلی در جهان و ایران
انجمن حسابرسان داخلی (IIA ) که در سال ۱۹۴۱ در فلوریدای امریکا راه اندازی شد که در حال حاضر با بیش از ۱۷۵٫۰۰۰ عضو از ۱۶۵ کشور جهان بزرگترین انجمن حرفه ای حسابرسی داخلی دنیا است.
انجمن حسابرسان داخلی ایران در تاریخ ۱۳۹۱/۰۴/۰۴ به منظور ساماندهی لازم جهت تبیین مناسب تر نقش حسابرسی داخلی با هدف ارزش آفرینی و قابلیت اتکاء و اعتماد به صورتهای مالی و گزارشات مالی و غیر مالی شرکتها در جهت شفافیت هرچه بیشتر اطلاعات مالی در سطح کشور تشکیل گردید.
تعریف حسابرسی داخلی
*حسابرسی داخلی فعالیتی مشاوره ای ، اطمینان آور ، مستقل و بی طرفانه است که به منظور افزودن ارزش و بهسازی سازمان طراحی و اجرا می شود .
بنابر این عوامل کلیدی تعریف عبارت است از :
*حسابرسی داخلی ۱- مستقل و بی طرف است ۲- در فعالیتهای اطمینان بخشی و مشاوره ای مشارکت می کند ۳- به ارزش می افزاید و عملیات را بهبود می دهد ۴- رویکردی سامان مند و منظم دارد ۵- مدیریت ریسک ، کنترل و راهبری را ارزیابی می کند .
فرآیند های خدمات مشاوره ای شامل
۱- تعریف نیازهای واحد تجاری
۲- تشخیص مشکل واحد مورد نظر
۳- جمع آوری اطلاعات
۴- پیشنهاد تغییرات وراه حل
۵- پیگیری پیشنهاد همکاری در پیش برد آن
خدمات اطمینان دهی عبارت است از
۱- رسیدگی عینی و هدفمند به شواهد
۲- ارزیابی مستقل فرآیندهای مدیریت ریسک
۳- کنترل نظام راهبری سازمان که شامل امور مالی ،عملکرد،رعایت قوانین و مقررات و سیستم امنیتی
حسابرسی داخلی از نگاه سنتی و رویکرد نوین
در طول تاریخ کلیه مشاغل در گذر زمان لاجرم از رویه های سنتی به رویه های مدرن و نوین تغییر وضعیت داده اند ، حسابرسی داخلی هم از این قاعده مستثناء نبوده و درطول تاریخ فعالیت خود نگرشهای متفاوتی نسبت به امور حوزه فعالیت خویش پیدا کرده که خلاصه ای از تفاوت نگرش سنتی و نوین به شرح زیر می باشد :
نگرش سنتی نگرش نوین
توجه به ریسک های مالی مدیریت ریسک کسب وکار
حسابرسی رویدادهای گذشته حسابرسی برنامه های استراتژیک
دانش حسابرسی دانش صنعت ، رشته کسب و کار
حسابرسی عملیات روزمره حسابرسی عملکرد مدیریت
حسابرسی رعایت و کنترلهای مالی حسابرسی ارزش آفرینی و مدیریت ریسک
ارائه خدمات کارشناسی نقش مشاوره ای
دیدگاه خرد دیدگاه کلان
توجه به ثبت های مالی توجه به شاخص های کلیدی موفقیت
کاربرد محدود تکنولوژی اطلاعات کاربرد وسیع تکنولوژی اطلاعات
اهداف و رویه های حسابرسی داخلی
خدمات حسابرسی داخلی
اهم خدمات حسابرسی داخلی شامل موارد ذیل می باشد :
۱-تهیه ،تنظیم و اجرای برنامه های حسابرسی داخلی طبق استانداردهای حرفه ای
۲-بررسی و ارزیابی سیستم کنترل داخلی وارائه پیشنهاد برای بهبود
۳-بررسی و ارزیابی روشهای اجرایی حفظ داراییها و اموال
۴-همکاری با حسابرسان مستقل و بازرسان داخلی
۵-مطالعه و پیگیری موارد مندرج در گزارش های بازرسان قانونی
۶-رسیدگی و اظهار نظر در مورد مسائل و اختلافات مالی
۷-همکاری با سایر واحد ها به منظور افزایش کارایی و کاهش هزینه ها
۸-همکاری با سازمان به منظور استقرار کنترلهای ضروری در رویه های جاری
۹-تهیه گزارش ادواری و موردی در ارتباط با عملکرد شرکت و واحد های تابعه
۱۰-رسیدگی و اظهار نظر در ارتباط با حسابها ، گزارشات و بودجه واحد مالی